“Đứa con 8 tuổi của chúng tôi mắc chứng tự kỷ và rất ít nói. Vấn đề là cháu không biết khi nào nên ngừng ăn. Chúng tôi đã thử cho cháu những phần ăn nhỏ hơn  nhưng vẫn chưa hiệu quả. Cháu cũng rất chịu khó tập thể dục – chơi bóng rổ, chạy, bơi  và chạy nhảy vui chơi. Nhưng cháu vẫn tăng cân. Gia đình tôi theo một chế độ ăn uống rất lành mạnh, không có đồ ăn vặt. Tôi không biết phải làm gì……”

Chia sẻ trên của một phụ huynh chắc hẳn cũng là vấn đề mà không ít bố mẹ có con tự kỷ gặp phải. Giúp trẻ áp dụng các hành vi ăn uống lành mạnh là một thử thách đối với nhiều bậc cha mẹ. Trong một nghiên cứu của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ cho thấy gần 1/3 trẻ tự kỷ bị thừa cân nghiêm trọng, so với 13% trẻ phát triển bình thường.

Nghiên cứu đã tìm thấy một số yếu tố góp phần gây ra vấn đề. Chúng bao gồm xu hướng giảm hoạt động thể chất và dinh dưỡng kém. Ngoài ra, tăng cân có thể là kết quả của tác dụng phụ của một số loại thuốc hành vi. 

Sau đây là một số hướng giúp bố mẹ điều trị vấn đề này của con:

Cách tiếp cận điều trị theo nhóm

Giúp một đứa trẻ bình thường với các vấn đề về cân nặng rất phức tạp. Vì vậy, tốt nhất bố mẹ nên tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp trong việc giải quyết vấn đề từ sự hỗ trợ của nhóm các nhà chuyên môn như bác sĩ, y tá chuyên khoa, chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia hoạt động thể chất và nhà tâm lý học.

Bác sĩ trong nhóm có thể đánh giá cho trẻ về các tình trạng trao đổi chất có thể xảy ra và tác dụng phụ liên quan đến cân nặng do thuốc. Một số loại thuốc hành vi như thuốc chống loạn thần (ví dụ: Risperdal) và thuốc chống trầm cảm có thể cản trở việc biết khi nào một người “no”. Do đó, những loại thuốc này thường có tác dụng phụ là tăng cân. Bác sĩ có thể thảo luận về các lựa chọn thay thế có thể cho các loại thuốc này.

Ngoài ra, bác sĩ có thể đánh giá chứng hyperphagia. Thuật ngữ y tế này mô tả cảm giác đói dữ dội không biến mất ngay cả sau khi ăn một lượng lớn thức ăn. Một số nghiên cứu đã gợi ý rằng điều này có thể là kết quả của sự mất cân bằng nội tiết tố.

Chuyên gia dinh dưỡng trong nhóm có thể giúp lập kế hoạch ăn uống cho trẻ thông qua việc giúp bạn hiểu lượng thức ăn và loại thức ăn mà trẻ cần. 

Nhà tâm lý học trong nhóm có thể xác định và giải quyết các vấn đề hành vi liên quan đến ăn uống. Ví dụ như ăn uống bốc đồng, nghi thức liên quan đến ăn uống, không chịu ngừng ăn, lén ăn, v.v. Nhà tâm lý học có thể giúp bạn phát triển một kế hoạch mạnh mẽ để đối phó với các hành vi có vấn đề của trẻ. Điều này thường bao gồm việc thiết lập và thực thi các giới hạn rõ ràng.

Nhà tâm lý học cũng có thể làm việc với trẻ để cải thiện nhận thức về cơn đói. Nhận thức đói là khả năng biết khi nào bạn đang đói và cần ăn. Điều quan trọng không kém là nhận ra khi nào bạn đã no và cần dừng lại.

Nhiều trẻ em có vấn đề về phát triển và/hoặc giác quan phải vật lộn với nhận thức về cơn đói. Nó thực sự là một loại “giác quan” bên trong khác.

Các chiến lược để thử ở nhà

Còn đây là một số chiến lược bạn có thể thử ở nhà:

* Thu hút sự quan tâm của trẻ vào một hoạt động khác ngay sau khi cháu ăn xong phần ăn mà bạn đã đưa. Điều này khiến trẻ tập trung vào thứ gì đó ngoài thức ăn!

* Thường xuyên thưởng cho các hành vi ăn uống phù hợp. NHƯNG tránh sử dụng thức ăn làm phần thưởng. Chọn một cái gì đó khác mà trẻ thích chẳng hạn.

* Để thức ăn ngoài tầm nhìn và tầm với của trẻ.

* Cung cấp các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ theo lịch trình đều đặn với đủ thời gian ở giữa để dạ dày của con bạn trống rỗng. Nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng ăn vặt suốt cả ngày làm giảm nhận thức về cơn đói. Nói cách khác, có thức ăn trong bụng suốt cả ngày có thể giúp trẻ  không cảm thấy đói mà nó cần phải nhận ra.

Không có chiến lược nào trong số này là có hiệu quả điều chỉnh vấn đề thức ăn và việc tăng cân nhanh chóng được. Một lần nữa, yếu tố quan trọng cần nhấn mạnh là phải làm việc với các chuyên gia y tế có kinh nghiệm về những vấn đề này.

Tầm quan trọng của giấc ngủ

Điều quan trọng nữa là đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc. Thiếu ngủ có thể làm tăng sản xuất hormone não làm giảm nhận thức về cơn đói.

Thật không may, rối loạn giấc ngủ là một vấn đề sức khỏe phổ biến khác đối với cả trẻ em và người lớn mắc chứng tự kỷ. Do đó, bố mẹ cũng cần có những tham vấn trị liệu về y tế để giúp con cải thiện vấn đề này

Làm quen với việc trả lời “KHÔNG” 

Là cha mẹ, việc chúng ta muốn cho con ăn khi chúng đói là điều tự nhiên. Tuy nhiên, trẻ có nhận thức đói kém hoặc chứng cuồng ăn thường đòi ăn nhiều hơn mức chúng cần. Vì vậy, hãy tiếp tục cung cấp sự kết hợp lành mạnh của carbohydrate, protein, trái cây và rau quả trong bữa ăn của trẻ- với số lượng lành mạnh và đủ lượng. Sau đó, nói “không” khi trẻ đòi hỏi thêm số lượng.

Bên cạnh đó, việc ăn uống theo lịch trình/thời gian biểu cũng rất hữu ích. Một lịch trình trực quan có thể giúp trẻ theo dõi tiến độ. Nếu trẻ yêu cầu thức ăn giữa các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ theo lịch trình, hãy trả lời:

“Mẹ xin lỗi. Chưa đến giờ ăn. Bữa ăn tiếp theo của chúng ta là trong 30 phút nữa.” Sau đó, đưa ra lời khen ngợi khi con chấp nhận quy tắc của bạn và bỏ qua hoặc chuyển hướng sự chú ý của trẻ nếu trẻ tiếp tục quấy khóc.

Lựa chọn thực phẩm thông minh hơn

Trong khi gia đình bạn ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, nó có thể giúp tăng tỷ lệ thực phẩm có hàm lượng chất béo thấp hơn và làm tốt hơn việc giúp trẻ cảm thấy no. Những thực phẩm này bao gồm trái cây, rau và protein nạc.

Thật tuyệt vời khi trẻ thích hoạt động thể chất. Chúng tôi hy vọng bố mẹ sẽ tiếp tục khuyến khích con mình tham gia ít nhất một giờ hoạt động thể chất mạnh mẽ mỗi ngày. Một số trẻ cần chia nhỏ hoạt động này thành một vài giai đoạn hoạt động mạnh mỗi ngày, cho đến khi chúng có thể xử lý cả giờ đồng hồ.